Sunday, October 5, 2025
spot_imgspot_imgspot_imgspot_img
HomeAMAKURUKinigi: Hatashywe Hub y’Ubuhinzi bwa Kijyambere mu rwego rwo Guteza Imbere Imibereho...

Kinigi: Hatashywe Hub y’Ubuhinzi bwa Kijyambere mu rwego rwo Guteza Imbere Imibereho y’Abaturage no Kurengera Pariki y’Ibirunga

Hub y’ubuhinzi bw’imboga n’imbuto hashya yatashywe ku mugaragaro i Kinigi, mu Karere ka Musanze, ku wa 29 Kanama, hagamijwe gufasha imiryango igizweho ingaruka n’iyagurwa rya Pariki y’Igihugu y’Ibirunga. Abayobozi batangaje ko uyu mushinga ugamije gufasha abaturage kubona ubundi buryo burambye bwo kwiteza imbere, kuzamura imibereho yabo no kubafasha kugira uruhare mu kurengera urusobe rw’ibinyabuzima.

Uyu mushinga washyizweho ku bufatanye n’Ikigo cy’Igihugu cy’Iterambere (RDB), African Wildlife Foundation (AWF), ndetse na Holland Greentech yo mu Buholandi isanzwe ifasha ibikorwa by’ubuhinzi bwa kijyambere muri Afurika.

Uburyo hub izafasha abaturage

Hub yatashywe yubatswe ku buso bwa metero kare 1,250, ifite inzu zitatu z’ubuhinzi mu nzu z’ibirahuri (greenhouses), ububiko bw’ibiribwa bikonjeshejwe (cold storage) n’ivuriro ry’ibiribwa bitarakwizwa (pack house).

Imboga n’imbuto zizahingirwa muri hub zirimo inyanya, concombre n’inyanya ngufi (poivron), zatoranyijwe kubera isoko rinini zifite no kuba zunguka cyane. Umushinga uteganya ko hub izajya igenzurwa n’abaturage bagiye kwimurwa, binyuze mu Ihuriro ry’Abaturage ba Pariki (Volcano Community Association).

Nk’uko Holland Greentech Rwanda ibisobanura, hub izatanga amahugurwa ku miryango yimuwe, ku buryo bazagira ubumenyi bukenewe mu buhinzi bwa kijyambere, bigatuma bongera umusaruro bakoresheje ikoranabuhanga rigezweho kandi ribungabunga umutungo kamere.

Umushinga wubakiye ku kwagura Pariki y’Ibirunga

Hub ni igice cy’umushinga mugari wa Volcanoes Community Resilience Project, ufashwa n’abafatanyabikorwa barimo Banki y’Isi, ukaba ufite ingengo y’imari ya miliyoni $50 (arenga miliyari 72 Frw). Uyu mushinga ugamije gufasha abaturage kubona amazi meza, gukumira ibiza, kurengera urusobe rw’ibinyabuzima no guteza imbere imibereho.

Uyu mushinga kandi ushyigikira icyiciro cya mbere cy’iyagurwa rya Pariki y’Ibirunga, aho biteganyijwe kwimura imiryango 510, igatuzwa mu Mudugudu w’Icyitegererezo wubatse ku buso bwa hegitari 50. Uwo mudugudu uzaba ugizwe n’amazu akoresha ingufu z’imirasire y’izuba, uburyo bwo gutunganya amazi no kongera kuyakoresha, ibikorwaremezo by’ishuri, ivuriro n’ibindi bikenewe mu mibereho y’abaturage.

Iyi gahunda yose izatwara miliyoni $255 (hafi miliyari 367 Frw), ikaba igamije kongera ubuso bw’icyanya cy’ingagi n’urusobe rw’ibinyabuzima, kugabanya amakimbirane hagati y’abantu n’inyamaswa, no guteza imbere imibereho y’abaturage baturiye pariki. RDB ivuga ko kugeza mu mwaka wa 2028, pariki izaba yongewemo kilometero kare 37 (hegitari 3,700).

Abaturage bafite icyizere

Jean-Guy Afrika, Umuyobozi Mukuru wa RDB, yavuze ko guverinoma y’u Rwanda yatangije gahunda yo kwagura Pariki y’Ibirunga, aho icyiciro cya mbere gikeneye hegitari 450 ndetse no kwimura abaturage bagaragajwe, bakajyanwa mu Mudugudu w’Icyitegererezo.

Uwo mudugudu uzaba ugizwe n’ibice by’ubuhinzi, ubworozi n’ubukerarugendo, ku buryo byose bizongera amahirwe y’ubukungu ku baturage. Mu buhinzi, hateganyijwe uburyo bwo guhinga nta butaka (hydroponics), inzu z’ibirahuri, ububiko bw’ibiribwa bikonjeshejwe ndetse n’ibikorwa by’iyongeragaciro.

Colette Nyirambonigaba, uhagarariye abaturage bimurwa, yavuze ko bishimiye ubuzima bushya bugiye kubategurirwa:

“Ahantu tugiye kwimukira ni hitezwe cyane. Aho dutuye ubu ntihizewe kubera gusukirwa n’inyamaswa za pariki. Umudugudu mushya uzaduha umuriro, amazi meza, amavuriro n’ibindi bikorwa remezo.”

Yashimye kandi amahugurwa y’ubuhinzi bahawe, avuga ko bizafasha abahinzi kubona umusaruro mwinshi bakoresheje ikoranabuhanga ku butaka buto.

Inyungu ku gihugu cyose

Jean-Guy Afrika yagaragaje ko hub izafasha abahinzi bato kuzamura umusaruro ku butaka buto bafite, bityo imibereho yabo ikazamuka kandi bakagira ubushobozi bwo guhangana n’ibibazo by’ubukungu. Yongeyeho ati:

“Tuzubaka amazu y’icyitegererezo, dushyiramo ibikorwa remezo, amashuri, amavuriro, byose bihuye n’icyerekezo cy’igihugu. Hub ni igice kimwe cy’imishinga myinshi izamura imibereho y’abaturage, guhanga imirimo no guteza imbere urubyiruko n’abagore. Iyo ubukerarugendo buzamutse, n’imibereho y’abaturage irazamuka.”

Telesphore Ndabamenye, Umunyamabanga wa Leta muri Minisiteri y’Ubuhinzi, yashimangiye ko ikoranabuhanga ari ishingiro ry’ubuhinzi bwa none. Yagize ati:

“Hub igaragaza uburyo dushobora kongera umusaruro mu gihe dukomeza kurengera ibidukikije. Ibi bihuye n’ingamba z’igihugu mu rwego rw’ubuhinzi.”

Uburyo bwashyizweho i Kinigi buzatanga icyizere ku baturage basanzwe bafite amakimbirane n’inyamaswa za pariki, binabafashe kubaho mu buryo burambye no kubona iterambere rihuriweho n’igihugu cyose.

RELATED ARTICLES

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

- Advertisment -spot_imgspot_img

Most Popular

Recent Comments